W powszechnej opinii ciągle funkcjonuje mit o szkodliwości ruchu u osób z chorobą nowotworową. Konieczne jest zbudowanie świadomości zarówno wśród lekarzy, jak i pacjentów i ich bliskich, że rehabilitacja powinna być procesem ciągłym, który powinno się zaczynać nawet przed rozpoczęciem leczenia, przygotowując chorego np. do zabiegu. Później, u chorych powinna być prowadzona równolegle z terapią podstawową – stanowiąc jeden z etapów leczenia jako proces społeczno-medyczny mający na celu poprawę jakości życia we wszystkich jej elementach. Pacjenci onkologiczni powinni mieć zapewnioną opiekę specjalistycznego zespołu, w skład którego powinni wejść poza onkologiem również lekarz specjalista rehabilitacji.

Aktywność fizyczna jest skuteczną metodą profilaktyki chorób nowotworowych i odgrywa kluczową rolę w przywracaniu sprawności fizycznej oraz poprawie jakości życia. Słynna sentencja profesora Wiktora Degi, współtwórcy polskiej szkoły rehabilitacji, iż: ruch może zastąpić większość lekarstw, lecz żaden lek nie zastąpi ruchu zdaje się mieć mocne potwierdzenie w naukowych badaniach. Specjaliści podkreślają, że nasze zdrowie, aż w 60% zależy od naszego stylu życia. Rak to nie tylko kwestia genów. Istnieją dowody, że aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko zachorowania na najczęściej występujące choroby nowotworowe, a mianowicie raki: piersi, okrężnicy, płuca, trzonu macicy oraz gruczołu krokowego i nerki.

Ćwiczenia ruchowe zalecane są w każdej fazie leczenia choroby nowotworowej. Oprócz przywracania, poprawy i podtrzymania sprawności i wydolności fizycznej pacjentów ćwiczenia mogą zapobiegać powikłaniom i zmniejszać niepożądane objawy ze strony układu krążenia, oddechowego, nerwowego czy pokarmowego. Podejmowanie ćwiczeń fizycznych podczas chemioterapii łagodzi ból, wymioty i nudności oraz zaparcia i biegunki. Ćwiczenia fizyczne mają korzystne działanie na obniżanie poziomu zmęczenia w tzw. zespole zmęczenia nowotworowego (ZZN), który jest jednym z najczęściej występujących niepożądanych objawów leczenia onkologicznego i obserwuje się go u ponad 60% osób.

Zespół zmęczenia nowotworowego występuje, kiedy wykonywanie codziennych czynności – nawet tych podstawowych – wywołuje zmęczenie. Stan „wyczerpania” organizmu wywołany ZZN zaburza zdolność dbania o siebie i mocno ogranicza samodzielne funkcjonowanie. W tak trudnej sytuacji, stopniowe wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej może być jedynym sposobem przerwania błędnego koła, w którym zmęczenie, będąc objawem niskiej wydolności, staje się również przyczyną unikania ruchu. – podkreśla Anna Domańska, pacjentka, podopieczna Fundacji Sarcoma.

Aktywność fizyczna także u osób zdrowych wpływa na rozładowanie negatywnych emocji, stresu psychicznego, poprawia samopoczucie, a także może mieć pośrednio ochronny wpływ na organizm. Wiem to doskonale jako aktor. W moim zawodzie stres to niejako ryzyko zawodowe i ciągle muszę uczyć się, jak sobie z nim radzić. Poza tym styl życia, w którym na stałe wpisany jest aktywny sposób spędzania czasu wolnego, wiąże się często z innymi pozytywnymi zachowaniami zdrowotnymi – odpowiednią dietą, ograniczeniem spożywania alkoholu, niepaleniem papierosów. – dodaje aktor Nikodem Rozbicki, ambasador Kampanii.

Ćwiczenia fizyczne u osób z chorobą nowotworową poprawiają wydolność i obniżają zmęczenie o średnio 40–50%. Zalecane są ćwiczenia angażujące duże grupy mięśniowe, naturalnie, takie jak spacery, marsze z kijkami (nordic walking), biegi, taniec, jazda rowerem (stacjonarnie i w terenie), pływanie oraz gimnastyka ogólnousprawniająca. Proponowane jest uzupełnianie treningu zdrowotnego elementami ćwiczeń siłowych (z oporem, np. z ciężarkami, taśmami lateksowymi).

Pacjenci onkologiczni mogą wykonywać ćwiczenia, treningi zdrowotne zarówno indywidualnie (w warunkach domowych, na świeżym powietrzu, czy pływalni), jak i w zorganizowanych grupach (np. Stowarzyszeniach Amazonek). Domowe programy ćwiczeń są wygodniejsze w stosowaniu, ale wymagają większej świadomości i samodzielności. Uczestnictwo w zajęciach grupowych, oprócz aspektów psychospołecznych może natomiast wpływać na poprawę systematyczności ćwiczeń, a ponadto może być bezpieczniejsze i lepiej zorganizowane metodycznie z racji profesjonalnej opieki instruktora czy fizjoterapeuty. Wybór rodzaju, formy, intensywności aktywności fizycznej powinien być dostosowany indywidualnie dla każdego pacjenta i uwzględniać jego różne obciążenia. – radzi dr Magdalena Górska-Doś, fizjoterapeutka.

Krystyna Wechmann, prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych, której pomysłem była Olimpiada dla Amazonek dzieli się swoim doświadczeniem i zachęca pacjentów onkologicznych do aktywności fizycznej. Po chorobie lekarze wręcz zabraniali mi uprawiania sportu, ale jako była sportsmenka, nie mogłam żyć bez ruchu. Nie zrezygnowałam z aktywności fizycznej, wróciłam do wioślarstwa i nadal – choć w klasie masters – zdobywam medale. Daje mi to ogromną radość życia, power. Nawet dzieci chore onkologicznie mają swoją Olimpiadę. Ruch to życie, nie zapominajmy o tym nawet w tak ciężkiej chorobie jak rak.

https://www.pkopo.pl/aktualnosci/2018/551